Sorunu sor hemen cevaplansın.
Kromatografi Nedir
Kromatografi, karışımları bileşenlerine ayırmak için basit veya karmaşık yöntemlerle laboratuvarda gerçekleştirilen bir tekniktir. Kağıt kromatografisi ve ince tabaka kromatografisinden, gaz kromatografisine kadar birçok farklı kromatografi türü vardır.
Kromatografi, ayrıştırılmak istenen bileşenin sabit bir faza eklenmesi ve bu sabit faz üzerinde akan bir başka hareketli faz sayesinde bileşenlerine ayrılması ilkesine dayanır. Bu ayırma işlemi üzerinde etkili olan faktörler; adsorbsiyon, katı ve sıvı fazlaların özellikleri, bileşenlerin moleküler ağırlıkları ve afinitelerindeki farklılıklardır. Bu farklılıklar nedeniyle kromatografide çalışılan karışımın bazı bileşenleri fazlar içinde daha yavaş, bazıları daha hızlı hareket eder. Bu sayede karışımın bileşenleri birbirinden ayrılmış olur.
Bir kromatografi sistemini oluşturan temelde sabit faz, hareketli faz ve ayrıştırılmak istenen karışım olmak üzere 3 bileşen vardır. Ayrıştırılmak istenen karşımım haricindeki iki bileşeni yakından tanıyalım:
- Hareketli faz: Pek çok kromatografi tekniği olmasına rağmen, temelde hepsi aynı prensipte çalışır. Tüm farklı türlerde sabit faz ve hareketli faz bulunur ve bunlar türden türe farklılık gösterir. Hareketli faz, içerisinde ayrıştırılmak istenen karışım ile birlikte sabit olan diğer faz üzerinde hareket eder. Hareketli faz sıvı veya gaz olabilir. Hareketli faz bir sıvı ise teknik sıvı kromatografisi, hareketli faz bir gaz ise teknik gaz kromatografisi olarak anılır. Hareketli faz genelde bir tampon çözelti olarak hazırlanır ve ayrıştırılmak istenen karışımı çözen bir çözücü görevi görür.
- Sabit faz: Kromatografide sabit faz, bir katı veya katı üzerine tutturulmuş bir sıvı fazdır. Genellikle katı sabit fazlar silika ya da alümina gibi gözenekli maddelerdir. Sabit fazın yapısı kullanılan kromatografiye göre değişir. Örneğin ince katman kromatografilerinde, sabit faz olarak önce aliminyum levhalar üzerine paketlenmiş silika jelin kullanılması yaygındır. Bir kolon sisteminin kullanıldığı kromatografi türlerinde, sabit faz genelde cam bir borunun içerisine sabitlenir. Karışımın içerdiği sabit faz, hareketli faz ve maddeler arasındaki etkileşim türü, moleküllerin birbirinden ayrılmasında etkili olan temel bileşendir. Yaygın bir sabit faz olan silika, yüzeyinde Si-O-H bağları içerir. Si-O bağları ve hidroksil grupları, silika jel yüzeyinin çok kutuplu olduğu, hidrojen bağları oluşturabildiği ve ayrıca Van der Waals, dipol-dipol ve indüklenmiş dipol-dipol etkileşimlerinde de yer alabileceği anlamına gelir.
Bir ayırma yöntemi olarak kromatografinin kristalleştirme, çözücü ekstraksiyonu ve damıtma gibi diğer eski tekniklere göre çok sayıda avantajı vardır. Çok bileşenli bir karışım, mevcut maddelerin kimliği, sayısı veya göreceli miktarı bilinmese bile ayrıştırılabilir. Kromatografi büyük boyuttaki bir virüsten, atomların en küçüğü olan hidrojene kadar çok çeşitli maddeleri ayrıştırabilmesi açısından çok yönlü bir tekniktir.
Tarih: 2022-02-03 19:55:10 Kategori: Kimya
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.